Аматары запаліць у душы святочны агонь з дапамогай піратэхнікі звярталіся да медыкаў з ірванымі ранамі пальцаў рук, траўматычнымі пашкоджаннямі фаланг і пераломамі. Хтосьці атрымаў тэр­мічныя пашкоджанні грудзей, хтосьці — удар у вобласць твару. Некаторыя з тых, хто звярнуўся па дапамогу, былі п’яныя. Карэспандэнт «Р» пасля свят пабывала ў аддзеле выбуховатэхнічныя экспертыз, дзе даследуюць самыя рэзанансныя здарэнні.

Гульні на выжыванне

У Жлобіне ў двухгадовага хлопчыка ў руцэ выбухнула петарда. Бацька дзіцяці падпаліў яе і кінуў у снег, малы падбег і схапіў петарду. У Смаргоні мінчанін пашкодзіў сабе руку. У Слоніме петарда апякла твар гараджанцы... Такія паведамленні стракацяць у стужцы навін. Аднак не ўсе гатовыя вучыцца на чужых памылках. Гэта пацвярджае начальнік аддзела выбуховатэхнічных экспертыз ДКСЭ Сяргей Ігнатовіч:

— Святы ўсе любяць праводзіць ярка. І ў некаторых гэта атрымліваецца. Інцыдэнтаў з экстраардынарнымі вырабамі ў гэтым годзе пакуль не было. У асноўным людзі атрымліваюць траўмы пры выкарыстанні класічных петард і феерверкаў. Справа ж не ў складанасці вырабу, а ў элементарным невыкананні інструкцыі...

Інструкцыя на рускай мове прыкладаецца да ўсёй сертыфікаванай піратэхнікі, нават кітайскай вытворчасці. У ёй прапісаны ўсе сцэнарыі развіцця падзей. Дапусцім, выраб не спрацаваў. На працягу пятнаццаці хвілін да яго нельга набліжацца.

Не дзіцячыя забавы

Прадаваць піратэхніку дзецям забаронена. І ўсё ж ахвярамі небяспечных цацак у навагоднюю ноч сталі два дзіцяці. Адзін выпадак адбыўся ў Салігорску. Дзевяцігадовая дзяўчынка выйшла на вуліцу з бацькамі і атрымала траўму ад выбуху петарды, якую падпалілі невядомыя. З выцятымі ранамі твару дзіця павезлі ў бальніцу. Другі выпадак адбыўся ў Барысаве. Там у прысутнасці бацькоў пацярпеў дванаццацігадовы падлетак. Са слоў яго бацькі, петарда выбухнула ў сына ў руцэ. Справа скончылася рванымі ранамі пальцаў.

Сяргей Ігнатовіч бярэ ў руку петарду: «Звычайна петарды выглядаюць стандартна — кардонная абалонка, унутры начынне з акісляльніка і гаручага, з абодвух бакоў — заглушкі з гіпсу, у адной з заглушак — кнот». І ў маім дзяцінстве хлопцы ў двары такімі забаўляліся. Маглі і ў кішэню, і ў капюшон пакласці. Усе наступствы такіх забаў  — ад кампенсацыі шкоды здароўю да кампенсацыі шкоды маёмасці — кладуцца на плечы бацькоў юных хуліганаў.

Часта ў зводкі трапляюць інцыдэнты з вырабамі спецпрызначэння. Дзе іх бяруць — невядома. Але ў краме такія дакладна не купіш. За сваю практыку выбухатэхнікі могуць узгадаць не адзін дзясятак здарэнняў з такімі цацкамі.

Сяргей Ігнатовіч:

— Гэты выраб з магутнай рэактыўнай турбінай, корпус якой зроблены са сталі, унутры — зарад піратэхнічнай звёздкі. Некаторыя запускаюць яго прама з рукі. Адстрэльваецца ён досыць высока, адзін няёмкі рух пры стрэле — і яго траекторыя палёту непрадказальная.

Часам небяспечныя забавы ламаюць не толькі пальцы, але і жыццё. Некалькі гадоў таму такі выраб спецпрызначэння — сігнал хімічнай трывогі — рэзка змяніў траекторыю і паляцеў у натоўп. Патрапіў у шыю дзяўчыне, якая глядзела «шоу». Пералом шыйнага пазванка і імгненная смерць.

Піратэхніка — гэта той выпадак, калі памер мае значэнне. Чым большы зарад, тым павінна быць большая адлегласць, з якой такі выраб можна запускаць. У крамах сустракаюцца петарды памерам з піўную бляшанку. Іншы раз такая цацка бабахне так, што нават сігналізацыі ў аўтамабілях на паркоўцы спрацоўваюць.

Напусцілі дыму

Піратэхнічны дым — тэма асобная. У крамах можна знайсці вырабы, якія генерыруюць прыгожы дым розных колераў. Бюджэтны варыянт — дымавыя шашкі спецпрызначэння. У легальным абароце іх няма, але некаторыя ўмудраюцца іх недзе набыць. Падпальваюць такую на лесвічнай клетцы, і пачынаецца нястрымная весялосць: жанчыны пішчаць, мужчыны мацюкаюцца. Весялосць знікае, калі ў працэсе гарэння памяшканне запаўняецца дымам і людзі пачынаюць задыхацца.

А што з феер­вер­камі, якія раз-пораз узнімаюцца ў неба ў дварах? У асноўным гэта марціры. Яны ўзля­таюць на некалькі дзя­сяткаў метраў у паветра, дзе з інтэр­валам у 3—4 секунды адбы­ваецца чарада прыгожых выбухаў. Не адзін такі запуск скончыўся кватэрным пажарам. Сяргей Ігнатовіч патлумачыў, што ў боль­шасці выпадкаў не захоўвалася прапісаная ў інструкцыі бяспечная адлегласць:

— Зроблены феерверкі прыкладна аднолькава. У кардонную трубу ўсталяваны выкідвальны зарад. У адрозненне ад вырабаў спецыяльнага прызначэння выкідвальны зарад тут меншы, рэактыўнай турбіны няма. Але піратэхнічная звёздка тая ж самая. Яе тэмпература гарэння — 2,5—3 тысячы градусаў. Калі яна залятае ў кватэру ці пад аўтамабіль – наступствы для маёмасці сумныя.

Здарэнні з піратэхнічнымі вырабамі бачым штогод. Напрыклад, 1 студзеня мінулага года толькі ў Мінску паведамлялася пра чатырох пацярпелых. Траў­мы нанеслі петарды, але быў і выпадак з апечанымі бен­галь­скім агнём пальцамі. Акрамя таго, у сталіцы па­шкодзілі вокны дзвюх кватэр на вуліцах Заслаўскай і Кахоўскай.

https://www.sb.by/articles/snarad-zapavolenaga-dzeyannya.html